سایت رسمی شرکت بدرسان، نمایندگی رسمی مولینکس در ایران

غذایی است که مردم برای مدت زیادی استفاده میکرده اند و ناگهان نتایج تحقیقی از تاثیرات منفی آن غذا میگوید، و متخصصان میگویند همه باید از خوردن آن غذا اجتناب کنند، این اتفاق بارها و بارها افتاده و باز هم اتفاق می افتد، همانطور که برای تخم مرغ و دیگر غذاها افتاد.
حالا نوبت سویا شده است که وحشت آفرین شود. اتهام های زیادی به سویا وارد شده است از جمله افزایش خطر سرطان سینه، صدمه زدن به تیروئید و بالا بردن هورمون استروژن در زنان و مردان. آیا سویا هیولایی برای از بین بردن انسانهاست؟ یا همه اینها سوءتفاهم است؟ در ادامه ی این مطلب به اصل ماجرا پی خواهیم برد.

فیتواستروژن

یکی از اتهامات سویا این است که میگویند فیتواستروژن دارد، یک گروه از ترکیبات طبیعی است که از نظر ارگانیک شبیه به استروژن است.
با توجه به گفته های هیزر بی از دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی و وندی جفرسون از موسسه ملی علوم بهداشت محیط زیست کاهش خطر پوکی استخوان، بیماری های قلبی، سرطان پستان و علائم یائسگی غالباً به فیتواستروژن نسبت داده شده است، اما بسیاری از آنها نیز ممکن است باعث اختلال در غدد درون ریز شوند و به معنی این است که پتانسیل ایجاد اثرات نامطلوب را نیز دارند. در نتیجه این سوال که آیا فیتواستروژن برای سلامت انسان مفید است یا خیر بی جواب مانده است. محققان میگویند اثرات سویا پیچیده است و بسته به سن متفاوت است. میزان سلامت فرد و حتی وجود یا عدم وجود فلور روده خاص در فرد نیز تاثیر گذار است. چه افرادی باید در برابر فیتواستروژن احتیاط کنند؟

پاتیسول استاد دانشگاه کارولینای شمالی میگوید: در همه چیز باید تعادل را حفظ کرد. استفاده بیش از حد از هر چیز باعث بروز مشکل میشود حتی اگر کاملا سالم باشد، مثلا مصرف گوشت برای بدن ضروری است اما با مصرف بیش از حد آن خود را در خطر چندین بیماری قرار میدهید.

بسیاری از کسانی که گوشت نمیخورند سویا را جایگزین میکنند چون معتقد هستند سویا پروتئین کامل است. اما سویا نباید تنها پروتئینی باشد که که این افراد میخورند، سویا باید یکی از چندین منبع پروتئین باشد، چرا؟ مصرف بیش از حد سویا برای بعضی مشکل ساز است. در تعداد کمی از زنان مصرف زیاد سویا باعث سرکوب چرخه ی قاعدگی میشود و تقریبا مانند قرص ضد بارداری عمل میکند. درمان چیست؟ بسیار ساده است مصرف آن را متعادل کنید.

بیشتر تحقیقات غدد درون ریز را روی حیوانات انجام میدهند. و البته این تحقیقات انواع مختلفی دارد برای مثال در یک تحقیق فقط روی موشهای تازه متولد شده آزمایش انجام میشود و فیتواستروژن به آنها خوارانده نمیشود بلکه تزریق میشود.
فیتواستروژن میتواند مزایا و ضررهایی داشته باشد به ویژه زمانی که مصرفش بالا میرود. برای مثال تاثیر فیتواستروژن بر سینه و تیروئید که محققان همچنان درگیر پاسخ به آن هستند.

تیروئید

تیروئید یک غده درون ریز است که هورمون میسازد، که بسیاری از فعالیت های سوخت و ساز بدن را کنترل میکند. تحقیقات زیادی در مورد تاثیر سویا روی تیروئید انجام شده است اما تاثیر چندانی را نشان نداده اند. اما محققان همچنان به دنبال ارتباط تیروئید با مصرف سویا هستند. برای مثال در سال 2011 گروه تحقیقی بریتانیایی با تحقیق روی 60 نفر که مبتلا به کم کاری تیروئید بودند به رابطه ی فیتواستروژن و عملکرد تیروئید پی بردند. در این تحقیق به دو گروه دوز بالا و دوز پایین فیتواستروژن تزریق شد. کسانی که دوز پایین گرفته بودند تغییری در وضعیت تیروئیدشان به وجود نیامد. این مطالعه همچنین کاهش قابل توجهی در فشار خون سیستولیک و دیاستولیک نشان داد. با تزریق دوز بالا مقاومت به انسولین و التهاب به وجود آمد. این مطالعه نشان داد که حفظ اعتدال در مصرف سویا چه مقدار مهم است.

سرطان سینه

سویا به عنوان عامال بروز سرطان سینه شناخته نمیشود. در واقع مجمع مقابله با سرطان آمریکا سویا را منبع پروتئین مفید و جایگزین خوبی برای گوشت میداند. اما استروژن نقش عمده ای در سرطان پستان دارد به همین دلیل محققان کنجکاو هستند که بدانند فیتواستروژن موجود در سویا چگونه میتواند روی سرطان پستان تاثیر بگذارد. در تحقیقی که سال 2001 انجام شد محققان فهمیدند که عمده فیتواستروژن موجود در سویا از جنیستین و دایدزین با غلظت پایین است، و باعث تحریک رشد تومور پستان در حیوانات میشود. جنیستین و دایدزین همچنین تاثیر ضد توموری بر تاموکسیفن داروی ضد سرطان نیز دارند. محققان نتیجه گرفتند: جنیستین و دایدزین ممکن است باعث رشد تومور پستان شوند و از بین رفتن داروهای ضد سرطان شوند. زنانی که سرطان پستان را پشت سر گذاشته اند باید همیشه از خطرات ناشی از رشد تومور به دلیل استفاده محصولات سویا آگاه باشند.

بعضی ممکن است با خواندن این مطلب بگویند: خب این محصول دیگر برایمان بد است. اما بر خلاف مطالعه ی روی حیوانات، مطالعات روی بدن انسان نشان داده است که سویا ممکن است باعث جلوگیری از بروز سرطان پستان شود و یا میتواند اصلا هیچ تاثیری نداشته باشد.

محققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در تحقیقی دریافتند که کاهش خطر بروز سرطان پستان با مصرف بالای سویا در ارتباط است. هرچند در تحقیقات بالینی تاثیر مثبت یا منفی سویا با وضوح نشان داده نشده است.
انجمن سرطان آمریکا میگوید: شواهد روز افزونی در دست است که نشان میدهد خوردن غذاهای سنتی سویا مانند توفو ممکن است خطر ابتلا به سرطان های پستان، پروستات و اندومتر را کاهش دهد. و برخی شواهد نیز وجود دارد که نشان میدهد سویا روی برخی دیگر از سرطان ها نیز تاثیر دارد. هنوز مشخص نیست این خواص بیشتر در غذاهای حاوی سویای ایزوله شده است و یا غذاهایی که بافت گیاهای سویا در آنها است.

تحقیقات محققان چینی روی سویا نیز نشان داده است تاثیر مثبت سویا بیشتر روی مردم آسیا خود را نشان میدهد تا همتایان غربی. پرفسور دانشگاه واندربیلت آقای ژیاوو شو تحقیقاتی در ارتباط سویا و سرطان پستان انجام داد و به این نتیجه رسید که نه تنها سویا تاثیر منفی روی سرطان پستان ندارد بلکه خانمهایی که این سرطان را پشت سر گذاشته اند نیز میتوانند از سویا استفاده کنند.

برای دریافت مزایای سویا باید سویای کامل خورد. اثر مکمل ایزوفلاون سویا به طور کامل در انسان ها مورد بررسی قرار نگرفته است. سویا حاوی سطح بالایی از ایزوفلاون است که همواره از آن به عنوان مزیت بالقوه سویا یاد میشود. سویا همچنین دارای مقدار زیادی مواد مغذی و مواد شیمیایی گیاهی است که خاصیت ضد سرطانی دارند. ایمنی و تاثیر مکمل سویا ایزوفلاون باید بررسی شود.

تحقیقات نشان داده در مردان نیز سویا تاثیر منفی به وجود نمیاورد و میتوانند در حد اعتدال از سویا استفاده کنند.

آلرژی

در برخی افراد سویا باعث آلرژی میشود. برای مثال بعضی از کودکان به هر چه در آن سویا اضافه شده باشد حساسیت دارند. بیشتر این کودکان با بالا رفتن سنشان آلژی که نسبت به سویا داشته اند از دست میدهند. اما آلرژی به سویا در دوران بلوغ نیز ممکن است شکوفا شود. اما خبر خوب برای کسانی که سویا میخورند و به آن آلرژی دارند این است که، سویای تخمیر شده واکنش های آلرژیک بسیار کمی را در پی دارد. تحقیقات نشان میدهد سویای تخمیر شده تاثیر آلرژی را کم میکند و مقدار زیادی آمینو اسید نیز دارد.

مزایا

سویا گیاه پروتئینی کاملی است که همه آمینو اسید های ضروری را شامل میشود. سویا کامل و سویا تخمیر شده سالیان درازی است که در برنامه غذایی مردم آسیا وجود دارد. آن دسته از جمعیت آسیا مخصوصا مردم شرق آسیا که مصرف سویا بالا کمتر با سرطان پستان درگیر هستند. سرطان پروستات و بیماری های قلبی نیز در این مناطق کمتر است. یائسگی زنان دیرتر اتفاق می افتد و در هر دو گروه زن و مرد بیماری های مغزی کمتر است.

مشکلات

آیا سویا بدی هم دارد؟ بله دارد اما این بدی هم ساخته ی دست انسان است. به این معنا که کاشت سویا برای کشاورزان نسبت به دیگر غذاها ارزان تر است. به دلیل زیاد بودن سویا و ارزان بودن آن دیگر غذاها در بازار رقابت عقب میمانند. و سپس مشکل بعدی به وجود می آید، وقتی یک غذا ارزان باشد تولید کنندگان مواد غذایی آن را در همه چیز استفاده میکنند. سویا در کارخانه های تولید مواد غذایی به شدت فرآوری میشود و ارزش غذایی خود را از دست میدهد، این غذاها در سطح بسیار پایین تری نسبت به سویای کامل و تخمیر شده قرار دارند.

حالا که جوانب مثبت و منفی سویا را بررسی کردیم، اگر میخوهید از سویا در برنامه غذایی خود استفاده کنید انواع کامل یا تخمیر شده را انتخاب کنید، همچنین تا میتوانید از غذاهای فرآوری شده که دارای سویا هستند اجتناب کنید.